İzmir Evde Yara Bakımı Hizmeti
Yara deride veya bir başka organda oluşan doku bütünlüğünün bozulmasıdır.
Yara; fiziksel (dışsal etkenler), kimyasal (yanlış ilaç kullanımı), termal radyasyon (ısı), cerrahi nedenlere bağlı ya da spontan (kendiliğinden) olarak gelişen doku bütünlüğünün bozulması olarak da tanımlanır.
Tanımlanan nedenlerle dokuda anatomik, fizyolojik ve histolojik bozukluklar oluşur. İyileşmenin tamamlanması; doku bütünlüğünün yeniden sağlanması ve yaranın anatomik, fizyolojik ve histolojik yapısının yeniden kazanmasıyla olur. Yara iyileşmesine engel olan koşulların varlığı yaranın kronikleşmesine neden olur.
Kronik Yara Nedir?
Yara iyileşme süreci yaralanma ile başlayan ve yıllarca sürebilen karmaşık bir süreç halini alabilir.
Kronik yaralar 2 aydan daha uzun sürede iyileşmeyen yaralardır. Bası yaraları, diyabetik ayak yaraları ve venöz ve arteriyel ülserler bu gruptadır. Bu yaraların iyileşmesi uzun bir medikal ve cerrahi tedavi sürecini bir arada kapsayabilir.
Yara İyileşme Süreci Nasıldır?
Kronik yaraların iyileşmesi 4 evrede gerçekleşir.
- Hemostaz evresi: Yaralanmanın hemen ardından başlar.
- İnflamasyon evresi: 1 – 3 gün arası.
- Proliferasyon evresi: 3 – 24 gün arası.
- Matürasyon/remodelling evresi: 24 gün – 2 yıla kadar sürer.
Yara İyileşmesini Etkileyen Faktörler
Genel Faktörler:
- Yaş: Eşlik eden hastalıklara bağlı olarak
- Anemi (Kansızlık): Beslenme ve oksijenasyonu bozarak
- Kortikosteroidler: İnflamasyonu baskılayarak
- Sitotoksik ilaçlar: Hücre proliferasyonun engelleyerek
- DM: Erken inflamasyon aşamasında bozulma olur
- Malnutrisyon: Hipoproteinemi. Korunmak için Enteral/parenteral beslenme
- Sarılık
- Obezite
- Kompanse Oligemi/Hipoksi
- Malign hastalıklar
- Enfeksiyon
- Vitamin Eksiklkleri: VitC/A/E/B2/B1/B6
- Eser Element Eksiklikleri:Çinko,Bakır
- Genetik ve immünolojik sorunlar
- Lokal Faktörler:
- Kan akımı
- Denervasyon
- Hematom
- Lokal enfeksiyon
- Mekanik stres
- Koruma
- Cerrahi teknik
- Sütür materyali ve tekniği
- Doku tipi
Yaraların iyileşmesi için neler yapılmalı?
Topikal ajanlar ve yara iyileşmesi: Amaç; yara iyileşmesini hızlandırmak, ağrıyı azaltmak, komplikasyonları önlemek, kötü skar oluşturmamak.
Antibiyotikler ve antiseptikler: Doku enfeksiyon ve enflamasyonuna bağlı biyolojik harabiyetini önlemek için kullanılırlar. Nitrofurazan yara iyileşmesini inhibe eder.
Neomisin, bazitracin, polimiksin B reepitelizasyonu hızlandırır.
İdeal yara pansumanı: Yarada nemli ortamı sürdürmeli, mikroorganizmalara karşı bariyer oluşturmalı, yara yüzeyinde partikül bırakmamalı. Nontoksik, nonallerjik olmalı.
Gaz geçişine izin vermeli. Yapışmamalı, ayrılırken yarada travma oluşturmamalı. Mekanik bariyer oluşturmalı, ısıyı korumalı. Yara yüzeyine zarar vermeden, aşırı eksudayı almalı.
Oklüzif sargılar
Sargı uygulandığında nemli bir yara ortamı elde edilmesi.
- Avantajları: yara yüzeyinden su kaybını önlerler. Hızlı iyileşme. Kronik yaralarda granülasyonu stimüle ederler. Ağrı azalır. Zaman ve ekipman açısından ekonomik. Sık değişim gerektirmez.
- Dezavantajları: Hematom veya seroma. Sessiz enfeksiyon. Bakteri sayısında artma. Açılırken hasar riski.Hidrojeller: Özellikleri: oklüzif pansuman. Yarada mükemmel bir nemli ortam oluştururlar. Nekrotik ve fibrotik dokularda otolitik debridman yaparlar. %95 su içerdiklerinden absorpsiyonları minimaldir. Yaraya yapışmazlar. Deri yüzeyini 5 oC’ye kadar soğutabilirler.
- Kullanım alanları: kuru yaralarda veya minimal drenaj olan yaralarda, birinci ve ikinci derece yanıklarda, grade I ve II yatak yaralarında, yüzeyel epitel defektleri, deri abrazyonları ve parsiyel kalınlıkta deri grefti donör alanlarında kullanılır.
Özellikli yara bakım örtüleri
- Hidrokolloidler: Oklüzif ve adezivdirler. Orta miktarlarda sıvıyı absorbe ederler. Toz ve pasta formları daha çok absorpsiyon kapasitesine sahiptir. Yara ısısını ve nem oranını düzenleyerek ağrıyı azaltır. Düşükten orta derecedeki eksudalı yaralarda kullanılır. Sheet formları nekrotik dokularda otolitik debridman yapar.
- Alginatlar: Deniz yosunundan elde edilirler. Kuru ve çok hafif olmalarına rağmen yüksek absorban özelliğe sahipler. Jel formuna geçerek yarada nemli ortamı sürdürürler. Orta ve yüksek derecede eksuda içeren yaralarda kullanılırlar. Gaz bezler gibi yara kontraksiyonunu inhibe etmez. Düşük eksudalı yaralarda yarayı kurutabilirler. İkinci bir örtüye ihtiyaç duyulabilir.
- Polimer filmler: Poliüretandan yapılan ince, saydam, yapışkan ve yapışkan olmayan özelliktedir. Sıvı ve bakterileri geçirmez, oksijen, su buharı ve karbondioksit geçişine izin verirler. Minimal eksudalı yaralarda kullanılırlar. Yüzeyel yaralar, abrazyonlar, donör sahalar ve grade 1,2 dekübitler kullanılabilirler.
- Polimer köpükler: İç tabakaları hidrofilik dış tabakaları hidrofobik poliüretandan yapılmış yüksek absorpsiyon özelliğine sahiptirler. Ürüne göre değişik absorpsiyon yetenekleri var. Absorbe ettikleri sıvıyı içlerinde hapsederek yara çevresini maserasyondan korurlar. Polimer köpükler 36 saate kadar yarada kalabilir. Ağır eksudalı yaralarda, derin kaviteli yaralarda, venöz staz gibi akıntılı ülserlerde kullanılır.
- Gümüşlü yara bakım ürünleri: Gümüş antibiyotik dirençli bakterileriler dahil birçok bakteriye bakterisid etkili. Mantarlara da fungisid etkili. Enfeksiyon riski olan tüm açık, akut, kronik yaralarda. Gümüş vücutta birikmez. %90-99 absorbe edilen gümüş gayta ve idrar ile 2-4 gün içinde vücuttan atılır.
Akut ve Kronik Yaraların Evde Yara Bakımı
Evde yara bakımı, çocuklar ve yetişkinler gibi hastalar için uygundur. Ancak enfeksiyon riskini göz önünde bulundurmalısınız.
Yaranın tipi ve evresi önemlidir. Ufak yaralar evde bakılabilirken, ciddi yaralar için önce doktor gözetiminde hastanede başlanmalıdır.
Yaraların doğru teşhis edilmesi önemlidir. Doktorunuzun önerdiği tedaviye uyun.
Yara bakımı öncelikle yarayı temiz tutmayı içerir. Temiz ellerle yaklaşın ve hijyen kurallarına dikkat edin.
Yarayı kapatmak için uygun malzemeler kullanın. Sağlık profesyonellerinin önerdiği tıbbi malzemeleri tercih edin.
Akut yaralar genellikle daha hızlı iyileşir. Yara büyüklüğüne, derinliğine ve vücut direncine bağlı olarak 5-30 gün içinde iyileşebilir.
Kronik yaralar ise uzun süreli bakım gerektirebilir. Diyabetik ayak yaraları gibi özel durumlar kronik yaralara örnektir.
Yara bakımı sürecinde enfeksiyon belirtilerine dikkat edin. Ağrı, şişlik, kızarıklık ve akıntı gibi belirtiler varsa doktora danışın.
Ameliyat sonrası yara bakımı özen gerektirir. Kesik yaranın bakımı hijyenik şekilde yapılmalı ve doktorun önerilerine uyulmalıdır.
Yatağa bağımlı hastalarda bası ülseri riski vardır. Bu riski azaltmak için düzenli pozisyon değişiklikleri ve uygun yatak materyali kullanılmalıdır.
Ameliyat Sonrası Evde Yara Bakımında Nelere Dikkat Edilmeli?
Yara enfeksiyonundan korunmak için temizlik çok önemlidir. Ellerinizi yıkayarak hijyen sağlayın.
Yaranın etrafını temiz ve kuru tutun. Gerekirse doktorunuzun önerdiği antiseptik solüsyonları kullanabilirsiniz.
Pansuman değişimleri sırasında nazik olun ve yaraya zarar vermemeye özen gösterin.
Dikiş veya klips gibi materyaller varsa, bunları dokunmamaya çalışın ve sıkmaktan kaçının.
Ağrı veya kızarıklık gibi anormallikleri izleyin ve doktorunuza bildirin.
Yarayı sürtünme ve basınçtan korumak için uygun giysiler tercih edin.
İyileşme sürecini hızlandırmak için sağlıklı beslenmeye dikkat edin ve yeterli su içmeye özen gösterin.
Doktorunuzun önerdiği ilaçları düzenli olarak kullanın ve kontrolleri aksatmayın.
Banyo yaparken yaranın ıslanmamasına özen gösterin ve doktorunuzun talimatlarına uygun şekilde hareket edin.